De afgelopen jaren heeft digitale technologie onze relatie met de dood veranderd. Hoe rouwen we als onze dierbaren online blijven leven? Als we steeds herinneringen zien verschijnen in onze nieuwsfeeds? Rituelen, herdenkingen en gedenktekens bewegen zich naar de online wereld en de digitale identiteit van de overledene leeft voort lang na de dood. Thanatechnologie schept nieuwe mogelijkheden voor de klassieke uitvaartceremonie en rouwen krijgt een andere dimensie door sociale media. Begrafenissen Joseph Vanhorenbeke uit Vorst vertelt u meer over deze recente ontwikkelingen.
Digitale rouw: een eindeloos rouwproces?
De komst van digitale technologie, sociale netwerken en online platformen heeft onze relatie met onze overledenen een andere wending gegeven. Het internet creëert nieuwe ruimtes voor herdenking, waarbij de grenzen tussen afwezigheid en aanwezigheid vervagen. Een studie van Oxford University toont aan dat in 2050 het aantal Facebookaccounts van overledenen groter zal zijn dan het aantal accounts van levende mensen. Hiervoor zijn twee redenen: jongeren maken steeds minder een account aan op Facebook en de eerste gebruikers van het platform worden ook een jaartje ouder.
Het bedrijf van Mark Zuckerberg biedt al enkele jaren de mogelijkheid om de status van de account van een overledene om te zetten in een herdenkingsstatus. Een nazaat krijgt de verantwoordelijkheid voor het beheer van het account. Deze online plek wordt dan een soort digitale begraafplaats waar familie en vrienden herinneringen, foto's en berichten kunnen delen. Het is een interessante manier om een rouwgemeenschap te creëren en isolatie van nabestaanden te vermijden.
Sociale netwerken en gedenkwebsites helpen om met het verlies van een dierbare om te gaan. Nabestaanden kunnen namelijk via deze weg nog een persoonlijk bericht opstellen voor de overledene. Door het behoud van de online profielen lijkt het alsof er op een bepaalde manier ook nog een band kan worden aangehouden met die overleden persoon. Herinneringen verschijnen af en toe in de nieuwsfeed, waardoor het voor de ene persoon misschien moeilijker wordt om het verlies te verwerken, maar een ander vindt er net misschien troost door. De doden blijven zich tussen de levenden bewegen. Het is maar de vraag welke invloed dit kan hebben op het rouwproces op langere termijn.
Eeuwig contact via de digitale wereld
Het internet maakt het mogelijk om de band na de fysieke dood aan te houden. Een aantal (hoofdzakelijk Amerikaanse) websites, zoals FuturMe of After Death, bieden de mogelijkheid om e-mails, foto's of video's te versturen tot enkele jaren na de dood. Plotseling staat de dood niet langer synoniem aan afwezigheid en stilte. Veranderen deze nieuwe technologieën onze visie op dood? Denk bijvoorbeeld ook aan deadbots, die ons in staat stellen om met een dierbare te chatten dankzij kunstmatige intelligentie. Of hologrammen, levensgrote reproducties van een overleden dierbare die het gevoel van nabijheid versterken.
Digitale technologie creëert een gevoel van aanwezigheid en belichaming in een steeds realistischer virtueel universum. Sommige bedrijven werken zelfs aan het nabootsen van de geuren van een overleden dierbare. Deze technologieën zijn zeker in staat het beeld en de herinnering aan de overledene levend te houden, maar ze kunnen toch nooit het volledige sociale aspect overnemen. Subtiele aanrakingen of een laatste herkenbare blik zullen nooit worden vervangen door een digitaal afscheid. Dit is erg duidelijk gebleken tijdens de pieken van de coronapandemie. Mensen waren verplicht afscheid te nemen vanop afstand, via digitale weg met amper nog fysiek contact. Een beeldgesprek of hologram zal nooit het gevoel van echte fysieke aanwezigheid kunnen evenaren.
Rouwen in het digitale tijdperk geeft ons het gevoel dat we een unieke band kunnen onderhouden met de overledenen en dat brengt troost. Het internet heeft de manier waarop we de dood benaderen veranderd en biedt nieuwe mogelijkheden om te herdenken. Via sociale netwerken kunnen dierbaren herinneringen delen en vinden elkaar vinden tijdens moeilijke momenten. De voortdurende digitale aanwezigheid van de overledene kan het rouwproces echter ook bemoeilijken door een constante virtuele band in stand te houden.
Hoewel sommige mensen deze vooruitgang als een troost ervaren, is het belangrijk om te erkennen dat rouwen een diep menselijk proces is. Echte, fysieke sociale connecties en emotionele interacties blijven nog steeds noodzakelijk. Dat onze traditionele begrafenisrituelen nog steeds een belangrijke waarde hebben, is gebleken tijdens de pandemie. Wanneer deze gebruiken plots niet meer mogelijk zijn, beseffen we als mens hoezeer we eraan gehecht zijn.
Is onze relatie met de dood veranderd door de digitale wereld? Onvermijdelijk zal deze een invloed hebben op onze herinneringen en beleving van het verwerken van verlies. Vervangt de digitale wereld onze traditionele manier van afscheid nemen en helpt ze ons verdriet vlotter te verwerken? Misschien evolueren we ooit naar een andere wereld waarin dood relatief wordt, maar voorlopig gaan digitaal en analoog hand in hand!
Voor ondersteuning op maat bij uw rouw- en uitvaartverzorging neemt u contact op met Begrafenissen Joseph Vanhorenbeke in Vorst en Wemmel.